Vervolg op ‘Borstlap’: tip van de sluier opgelicht

Varianten bij één jaar loondoorbetaling bij ziekte

Het document was 1 juli klaar, op 15 juli stuurt minister Koolmees het aan de Tweede Kamer: ambtelijk uitgewerkte technische beleidsvarianten, direct volgend uit met name het eindadvies van ‘De Commissie Borstlap’ over de toekomst van de arbeidsmarkt. De bewindspersoon benadrukt een en andermaal dat de 39 beleidsvarianten resultaat zijn van een uitsluitend ámbtelijk proces. “De opties in deze bundel bevatten nadrukkelijk geen oordeel over de [politieke] wenselijkheid van de opgenomen maatregelen.” UWV, de Inspectie SZW, VNG, de Raad voor de Rechtspraak en de Raad voor de Rechtsbijstand hebben meegelezen en een voorlopige inschatting kunnen geven van uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid; alleen de Belastingdienst kwam daar niet aan toe. Koolmees meldt “na de zomer” te komen met de kabinetsreactie op ‘Borstlap’ en het WRR-rapport ‘Het betere werk’.

Omstreden kwesties

De ambtenaren beschrijven neutraal de plus- en minpunten en ingeschatte kosten van varianten. De eerste van de reeks betreft “Vereenvoudigen voor werkgever om functie, arbeidsplaats en arbeidstijd te wijzigen bij bedrijfseconomische redenen”. Het doel – ook zo genoemd door ‘Borstlap’ – heet het vaste contract aantrekkelijker te maken voor de werkgever. De droge ambtelijke tekst, “Dit zal leiden tot meer geschillen”, verhult dat de bonden zich hier al eerder fel tegen verzetten. De tekst is hier wel heel erg apolitiek: geen (zittend / startend) kabinet kan zich (in zijn nadagen / eerste dagen) een vol Malieveld veroorloven.

Een jaar loondoorbetaling

De varianten 32 en 33 betreffen de loondoorbetaling en re-integratie. Voor de goede orde: twee jaar loondoorbetaling komt hier niet aan de orde, dat is immers staand beleid, het succes ervan wordt niet benoemd.

De ambtenaren beschrijven de modaliteiten en effecten van één jaar loondoorbetaling. De vaste lezer van deze nieuwsbrief ziet in variant 33 niets nieuws, ook niet in de hogere collectieve lasten van 800 miljoen, of in het grotere beslag op capaciteit van UWV.

Relevant: opzegverbod kan op twee jaar blijven

Nooit eerder echter verscheen een variant waarbij één jaar loondoorbetaling samen gaat met behoud van het opzegverbod tijdens ziekte gedurende twee jaar. De ambtelijke omschrijving van variant 32 luidt: “In het tweede jaar is er geen verplichting tot loondoorbetaling. Er is ook nog geen aanspraak op de WIA. Daarom moet er – vergelijkbaar met de ZW – een uitkeringsrecht voor de zieke in het tweede ziektejaar komen. Vanaf het tweede jaar neemt UWV alle re-integratieverantwoordelijkheden (inclusief reeds lopende trajecten) over van de werkgever. Werknemer kan binnen 2 jaar altijd terugkeren naar bedongen dan wel passende arbeid bij de werkgever. Werkgevers krijgen de mogelijkheid om voor dit uitkeringsrecht eigenrisicodrager te worden.” Na een jaar toetst UWV op de re-integratie inspanningen en op toelating tot uitkering in het tweede ziektejaar. De collectieve lasten stijgen dan met ‘slechts’ 600 miljoen.

Het bezwaar hiertegen, het beslag op capaciteit van UWV, is flink te verminderen. De bedrijfsarts of arbodienst kan in het tweede jaar de verzuimbegeleiding voortzetten, wellicht gefinancierd uit het collectieve potje. Dat sluit aan op eerdere discussies onder arboprofessionals.

● Toenmalig NVAB-directeur Kees van Vliet zei in februari over ‘Borstlap’: De beroepsgroep is “.. niet bij voorbaat positief over een voorstel om de verplichte loondoorbetaling te verkorten naar één jaar. .. Voor alle duidelijkheid: we zeggen niet op voorhand dat het onmogelijk of onverstandig is. Wel dat het cruciaal is om in een eventuele nieuwe opzet de deskundige medische begeleiding te blijven waarborgen.”

● De Algemene Leden Vergadering van Kwaliteit op Maat stelde in juni over één of twee jaar loondoorbetaling: “Vermijd gekibbel, stel kwaliteit en continuïteit van ziekteverzuimbegeleiding centraal.”

● Diverse bedrijfsartsen zien als risico van één jaar loondoorbetaling dat o.a. kanker- en PTSS-patiënten merendeels in het tweede jaar re-integreren, vooral in eigen werk. Het ‘terugkeerrecht’ is voor deze mensen wezenlijk, een plek bij een andere werkgever is vrijwel uitgesloten.

Perspectief

Het laatste – gezondheidskundig belangrijke – punt ontbreekt in de ambtelijke overwegingen. Het is denkbaar dat de financiële raming hiermee gunstiger uitkomt. In enkele andere landen dan Nederland kan de keuring voor langdurige arbeidsongeschiktheid uitgesteld worden bij vooruitzicht op herstel. De aanvankelijke sociaal medische begeleiding blijft ongewijzigd. Dit is precies de minder ‘harde’ overgang van werk naar niet-werk waar Kwaliteit op Maat voorstander van is.

De ‘technische beleidsvarianten’ https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/documenten/rapporten/2020/07/01/technische-beleidsvarianten-ter-verdere-invulling-van-het-advies-van-de-commissie-regulering-van-werk

Het document bevat nog andere interessante varianten. Die vindt u aan het eind van het nieuwsbericht op de site van Kwaliteit op Maat.

Verzuim in verband met corona: omstreden

‘Piek ziekteverzuim zet ondernemers onder druk’

De Telegraaf kopte dit op 8 mei, VVD-kamerlid Tielen stelde schriftelijke vragen aan minister Koolmees: moeten werkgevers het zich maar laten welgevallen, allerlei ziekmeldingen vanwege (dreiging of vermoeden van) corona bij werknemers of huisgenoten? Met risico van hogere premies voor werkgevers? Enkele van haar indringende formuleringen:

“Deelt u de mening dat het van groot belang is dat werkgevers, bedrijfsartsen en werknemers heldere afspraken maken over alternatieve oplossingen voor het niet kunnen werken in deze coronatijd, als er geen ziekte is?”

“In hoeverre zijn er afspraken met sociale partners en de verzekeraars om tot heldere richtlijnen – met betrekking tot werken en gezondheid in relatie tot corona – te komen?”

“.. bent u bereid met verzekeraars en werkgeversorganisaties in gesprek te gaan ..”?

Mw. Tielen is nog geen drie jaar kamerlid, meldt Wikipedia. Ze was eerder onder meer directeur van de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen.

Moeiteloos antwoord

De minister antwoordde 15 juli, ongebruikelijk laat, zeker gezien het grootste deel van zijn teksten: er zijn geen harde data, hij heeft TNO opgedragen daarvoor te zorgen in najaar 2020, zaken zijn verantwoordelijkheid van sectoren zelf, kwesties vergen goed overleg en inschakelen van arbodiensten en bedrijfsartsen, verzuimverzekeringen gaan niet altijd omhoog. Het zijn de gebruikelijke bezweringen. Nieuw is alleen de verwijzing naar de maatregelen om werkgevers te compenseren zoals de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW). Mw. Tielen kan er nauwelijks tevreden mee zijn, maar evenmin weerwoord geven.

Addertje onder het gras van Koolmees’ antwoord

Toch kan het kamerlid wel enige knopen tellen. De minister geeft geen reactie op haar vragen naar heldere afspraken en richtlijnen overeengekomen tussen álle betrokken partijen. Daaraan heeft het de afgelopen periode ontbroken. Koolmees bevestigt dat min of meer met zijn slotwoorden. Hij vindt “.. het belangrijk om te benoemen dat niet iedereen die vanwege de RIVM-richtlijnen thuis moet blijven daadwerkelijk ziek is en daardoor niet kan werken. Ik hoop dat werkgevers en werknemers daar samen afspraken over maken zodat werknemers zoveel als mogelijk vanuit huis kunnen werken.” Dat laat onduidelijkheid over (verzekerde) loondoorbetaling wanneer thuiswerk niet mogelijk is. Mw. Tielen gaf een raak schot voor de boeg: ze maant de minister tot duidelijkheid bij een nieuwe verzuimstijging in verband met corona.

https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid/documenten/kamerstukken/2020/07/15/beantwoording-kamervragen-piek-ziekteverzuim-zet-ondernemers-voor-het-blok