“Eigen risico dragen leidt tot snellere uitstroom uit de WGA, maar niet naar werk.”
Het UWV Kennisverslag 2025-1 voegt een brokje kennis toe aan wat we weten over de werking van het eigen risico dragen. Dit ERD is mogelijk in de regeling Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA), onderdeel van de Wet Werk en Inkomen (WIA). Een medewerker van UWV en een Leids promovendus tekenen voor een ingenieuze analyse.

ERD-werkgevers kennen meer uitstroom
Nederlands kent wat betreft arbeidsongeschiktheid een hybride stelsel: publieke en private uitvoering naast elkaar, die elkaar scherp zouden moeten houden.
We weten al dat werknemers van ERD-werkgevers vaker en sneller uitstromen uit de WGA.

Deze uitsnede uit het kennisverslag bevestigt dat, alsmede dat de uitstroom vooral bestaat uit snellere doorstroom van de WGA naar de IVA. Dat is de Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten, voor mensen die voor minimaal 80% duurzaam arbeidsongeschikt zijn zonder kans op terugkeer op de arbeidsmarkt binnen vijf jaar; zij krijgen een iets gunstiger uitkering. De IVA wordt gefinancierd uit de collectieve kas, de IVA-uitkeringen komen niet ten laste van de ERD-werkgever; de WGA-uitkeringen wel.

De drang van werkgevers om WGA-ers naar de IVA te laten doorstromen, is een steen des aanstoots voor een aantal verzekeringsartsen. Ze worden geconfronteerd met herhaalde verzoeken van werkgevers of hun verzekeraars voor herbeoordelingen: ‘ziekmakend voor betrokken werknemers’. Het Kennisverslag merkt op dat hiermee mensen sneller hun IVA-recht verwerven. De ERD-werkgevers zijn alert op het aanvragen van herbeoordelingen.

Uitstroom als WIA 35-minner zonder werk hoog bij ERD-werkgevers
Het nieuwe gegeven betreft nader inzicht in de uitstroom van 35-minners, mensen met een arbeidsongeschiktheid (ao) minder dan 35%.

Ongeveer tien procent van de WIA-gerechtigden stroomt binnen tien jaar uit naar werk. Daarbij is er geen verschil tussen ERD- en publiek verzekerde werkgevers. Als de onderzoekers kijken naar de situatie van 35-minners, is er wel verschil. Bij ERD-werkgevers is er een procentpunt meer WGA-gerechtigden van wie de uitkering wordt stopgezet na een herbeoordeling naar een ao-percentage van minder dan 35%, zonder re-integratie naar werk.

Implicaties
De auteurs wijden een pagina aan de implicaties van hun uitkomsten. De schaarse medische capaciteit bij UWV maakt het niet mogelijk het aantal herbeoordelingen voor publiek verzekerde werkgevers te verhogen naar het niveau bij de ERD-werkgevers. UWV gaat met de VU onderzoek doen naar een betere timing van beoordelingsmomenten, voor zo efficiënt mogelijke inzet van capaciteit. Ook noemen de auteurs de mogelijkheid de WIA aan te passen: afschaffen van de IVA neemt voor ERD-werkgevers de prikkel weg tot aanvragen van herbeoordelingen.

KoM-kanttekeningen
De IVA afschaffen, dat was al een pleidooi van de Onafhankelijke Commissie Toekomst ArbeidsongeschiktheidsStelsel. Minister Van Hijum lijkt erop te koersen. Het is tegen het zere been van de vakbeweging.

Die vindt in het nieuwe gegeven ook nieuw voer voor verzet tegen private uitvoering, die – vooral grote - werkgevers uitdrukkelijk willen behouden. De minister lijkt er ook geen discussie over te willen. De KoM-nieuwsbrief van 19 februari gaat in op de reacties van werkgevers- en werknemersorganisaties op de voornemens van Van Hijum.

Bron en onderzoeksverantwoording
Het UWV Kennisverslag 2025-1 is geschreven door en gebaseerd op onderzoek van Marloes Lammers, Senior kennisadviseur bij UWV, en Pim Koopmans, promovendus bij de Universiteit Leiden en per 2025 econoom bij het CPB. Voor geïnteresseerden is het belangrijk de onderzoeksverantwoording te lezen: de publiek verzekerde en ERD-werkgevers verschillen fors, daarom beijverden de onderzoekers zich extra: ze bekeken met name of de uitstroom uit de WGA versnelt of vertraagt vanaf het moment dat de werkgever kiest voor het eigenrisicodragerschap.
Het kennisverslag.