‘Ik geef geen medische informatie over jou aan het bedrijf of je leidinggevende en ik ben niet op de hand van je werkgever.’ Bedrijfsarts Toon van Amerongen van arbodienst Wellbe, daar collega van KoM-lid Dick Spreeuwers.
1. De bedrijfsarts is op de hand van de werkgever (want die betaalt)
Dit is een vooroordeel dat veel voorkomt, zegt bedrijfsarts Toon Frankenmolen van arbodienstverlening Wellbe: ‘Werknemers vinden het vaak heel vervelend om naar de bedrijfsarts te gaan. Ze hebben het idee dat ze worden gestuurd en een boodschap krijgen die ze niet willen horen. Vaak denken ze dat een bedrijfsarts hen weer aan het werk wil hebben, terwijl zij vinden dat ze dat (nog) niet kunnen. Ik moet dan uitleggen dat we onafhankelijk zijn.’
Truus van Amerongen, medisch directeur en bedrijfsarts van ArboNed, vult aan: ‘Een werkgever heeft er ook niets aan als wij hem naar de mond praten. Dan gaat die uiteindelijk het schip in omdat iemand die niet voldoende is hersteld opnieuw – en mogelijk zelfs langer – uitvalt.’
Ron Ansem, bedrijfsarts bij ArboUnie, herkent dit vooroordeel. ‘En het gaat twee kanten op, want werkgevers hebben nog weleens het idee dat we juist op de hand van de werknemer zijn. Dat we die te lang thuis laten blijven, terwijl die prima weer kan werken. Dat het allebei voorkomt, zie ik maar als bewijs van onze onafhankelijkheid.’
Heb je toch het idee dat de bedrijfsarts te makkelijk vindt dat jij weer (meer) aan de slag kan? Of is je leidinggevende het er niet mee eens dat je nog even rustig aan moet doen? Frankenmolen: ‘Als je het niet eens bent met ons oordeel, dan mag je een second opinion aanvragen bij een andere arts, of een deskundigenoordeel, wat betekent dat een verzekeringsarts van het UWV meekijkt naar jouw belastbaarheid. Een werkgever mag alleen een deskundigenoordeel aanvragen.’
2. Een bedrijfsarts geeft mijn medische informatie door aan mijn leidinggevende
Bedrijfsartsen hebben net als alle artsen medisch beroepsgeheim, dus ze mogen geen medische informatie over jou doorgeven aan je leidinggevende. Het enige wat ze mogen vertellen, is of jij kunt werken. Zo ja, hoeveel uur en welke aanpassingen in je werk daar eventueel voor nodig zijn. En of je een behandeling volgt om je klachten te verminderen of verhelpen. Frankenmolen: ‘Stel dat iemand die aan de lopende band in een fabriek werkt zijn been breekt, dan mag ik niet tegen het bedrijf of de leidinggevende zeggen dat hij een gebroken been heeft. Ik mag alleen zeggen dat hij de komende tijd beter zittend werk kan doen.’
‘Daarom houden we twee dossiers bij: een medisch dossier, dat alleen door de arts en de werknemer mag worden ingezien, en een niet-medisch dossier, dat ook met de werkgever gedeeld kan worden.’
‘We mogen niet eens zeggen wát voor behandeling iemand krijgt’, vult Ansem aan. ‘Want ook daaruit zou een werkgever kunnen afleiden wat voor soort klachten je hebt. Je gaat niet naar een psycholoog voor knieklachten of naar een fysiotherapeut omdat je slecht slaapt.’
Van Amerongen: ‘Soms zeggen werknemers: je mag mijn informatie wel doorgeven aan mijn leidinggevende. Dan zeg ik: dat mag jij doen, maar ik doe het niet. En je moet ook niet willen dat ik dat doe, want je kunt een heel goede relatie hebben met je huidige leidinggevende, maar als er daarna iemand anders op die plek komt met wie je het minder goed kunt vinden, heeft die wel jouw medische gegevens in zijn personeelsdossier.’
3. Ik kan alleen in opdracht van mijn leidinggevende naar een bedrijfsarts
Dat is niet per definitie waar. Het kan natuurlijk zo zijn dat je werkgever je naar de bedrijfsarts stuurt omdat je al enige tijd ziek thuiszit, maar dat hoeft niet. Frankenmolen: ‘Ik heb het idee dat heel weinig werknemers dit weten. Maar je mag ook altijd zelf een afspraak maken met je bedrijfsarts, en daar komt je leidinggevende niet achter.’
‘In de Arbowet is sinds 2018 vastgelegd dat elke werknemer toegang moet hebben tot een bedrijfsarts’, zegt Van Amerongen. ‘Je gaat dan naar het arbeidsgezondheidskundig spreekuur, zoals dat heet.’
‘Tijdens zo’n spreekuur geven we alleen advies aan de werknemer, nooit aan de werkgever’, zegt ook Ansem. ‘Het kan wel voorkomen dat we een werknemer adviseren om informatie met de werkgever te delen, omdat hij een bepaalde verandering in zijn werk nodig heeft waarvoor hulp van de werkgever nodig is, maar die keuze blijft aan de werknemer.’
De werkgever komt er ook niet achter dat jij op dat consult bent geweest, ook al betaalt die ervoor, zegt Van Amerongen. ‘Vaak hebben bedrijfsartsen een contract met bedrijven waarin dit spreekuur is opgenomen. Maar ook als we per consult factureren, dan staat op deze rekeningen niet de naam van de werknemer.’
4. Je kunt pas naar een bedrijfsarts als je (langdurig) bent uitgevallen
Dit denken veel mensen, maar het is niet zo, zegt Van Amerongen. ‘We willen juist dat mensen preventief komen en niet wachten tot ze uitvallen. Dat zeggen we ook tegen werkgevers: vertel je werknemers dat ze ook naar ons kunnen komen als ze lichte klachten hebben, of bijvoorbeeld als ze advies willen over hun leefstijl, zoals hoe ze meer kunnen bewegen of gezonder kunnen eten. Dat is voor een werkgever ook belangrijk. Die heeft het meest aan gezonde, competente en gemotiveerde werknemers.’