Het webinar is voorbij. Helaas maakt een technische fout het onmogelijk het terug te zien. Wel kunnen we u de presentaties in PDF aanbieden, maar allereerst het artikel in de KoM-nieuwsbrief d.d. 24 januari 2022.

Coalitieakkoord en arbosector

Veel onduidelijk, arbosector kan zelf invloed uitoefenen

‘Juridisch preciseren van arbeidsverhoudingen helpt weinig tegen ongewenst veel flexwerk’. Hoogleraar economie Pierre Koning was duidelijk in z’n commentaar op het coalitieakkoord. Op het KoM-webinar van 19 januari kraakte hij meer kritische noten. Dit voor ruim 40 deelnemers, KoM-leden en professionals uit private en publieke organisaties.

“Het kabinet kan niet om SER heen.”

Konings constatering was dat Rutte-IV wat betreft ‘arbeidsmarkt en inkomen’ met de zelfde thema’s komt als het vorige kabinet. Veel toenmalige voornemens zijn niet of deels uitgevoerd, en de vraag rijst wat het lot zal zijn van de huidige plannen. Onder meer het streven naar ‘meer vast, minder flex werk’ is in het coalitieakkoord fors minder uitgewerkt dan in advizen zoals van de commissie Borstlap. Het kabinet koerst nu sterk op het zogeheten MLT-advies, het advies voor de middellange termijn, dus voor deze regeerperiode, van de Sociaal-Economische Raad. Daar hebben centrale werkgevers- en werknemersorganisaties een (soms vaag) akkoord bereikt. Een maatregel daarin voor bevorderen van vaste contracten is tijdelijke arbeidsduurreductie. Werkgevers kunnen onder omstandigheden hun werknemers deels minder laten werken. Betrokken werknemers krijgen doorbetaling uit de Rijkskas (wil de SER) of uit door werkgevers ingelegde premies (lijkt het kabinet te willen). Deelnemers aan het webinar onderschreven in meerderheid Konings stelling dat die eerste optie er wel zal komen, hoe genereus ook. “Het kabinet kan niet om SER heen.”

Zzp’ers

Er slepen meer dossiers inzake hervorming van de arbeidsmarkt. De al eerder voorgenomen verplichte verzekering arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen blijft onduidelijk in de uitwerking. Maakt zo’n verzekering bedrijfsgezondheidszorg voor zzp’ers nodig? Gespreksleider KoM-voorzitter Rolf de Vries vroeg het, Pierre Koning beaamde het.

Op één kwestie zag Koning een doorbraak, en webinarders met hem: meer gelijkheid van werknemers en zzp’ers. Het coalitieakkoord brengt namelijk de zelfstandigenaftrek stapsgewijs verder omlaag naar 1200 euro in 2030.

Loondoorbetaling

KoM-redacteur Ton van Oostrum had ingeleid in over de stand van zaken wat betreft de – nogal eens omstreden – loondoorbetaling bij ziekte. Dat is voor Kwaliteit op Maat het scharnierpunt voor regie van arbeidsorganisaties over verzuim en arbeidsongeschiktheid. Verkorting van loondoorbetaling naar een jaar breekt de nodige continuïteit in bedrijfsgezondheidszorg voor werknemers met ernstige kanker of PTTS. Het coalitieakkoord wil dat re-integratie zich in het tweede jaar in principe op het tweede spoor richt, “in lijn met het SER-advies”. Het Verbond van Verzekeraars en een werkgeversorganisatie waren terughoudend in hun reactie op dat adviespunt. Eerdere vergelijkbare opzetjes mankeerden duidelijkheid over het wat en hoe. Koning las de tekst in het coalitieakkoord als een ‘roepen dat het tweede spoor de norm is’: dat werkt niet. Hij legde in een poll de stelling voor dat het coalitieakkoord wat betreft tweede spoor re-integratie niets toevoegt: 100% van de stemmers beaamde dat.

Aan het eind van het webinar vroeg De Vries aan Koning om een vooruitblik: blijft de loondoorbetaling twee jaar? Koning zei te verwachten dat werkgevers – nu dan met de problematiek van tweede spoor re-integratie – meer nadelen dan voordelen zullen zien in wijziging van de verplichting.

Per saldo

• Konings slotconclusie: het coalitieakkoord geeft perspectief op doorbraak wat betreft hervorming van de arbeidsmarkt. Wat betreft ziekteverzuim en WIA voorziet hij geen grote wijzigingen, het kabinet koerst naar een afspraak met sociale partners. Koning waarschuwt voor het risico van “.. deals ten koste van kwetsbare zelfstandigen en belastingbetaler”. Dit vanwege de leidende rol van de SER. Dat geeft vraagtekens bij de democratische legitimatie en het politiek vermogen.

• Wat is de betekenis voor de arbosector? Die strugglet al meer dan een decennium met onzekerheid over één of twéé jaar loondoorbetaling. ‘Twee jaar’ lijkt nu veel meer waarschijnlijk, dat geeft continuïteit in bedrijfsgeneeskundige begeleiding voor wie dat nodig heeft. Voor het overige ligt er de uitdaging voor de arbosector om zelf te gaan ‘dealen’, vol nieuw elan.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hoe kan de arbosector invulling geven? Webinardeelnemers kozen in meerderheid voor overleggen met de Stichting van de Arbeid.

Pierre Koning baseerde zijn presentatie mede op een artikel dat hij had geschreven voor het TPE, het Tijdschrift voor Politieke Economie. Dat heeft de veelzeggende titel: “Het kabinet draalt, de SER bepaalt”. Het is in preprint verschenen

Downloads

210119 TvOostrum sheets KoM-webinar Loondoorbetaling

220119 PKoning Arbeidsmarkt en Sociale Zekerheid in het Coalitieakkoord 2021-2025

 

/////////   De aankondiging van het webinar en documentatie:   /////////

De regie van de werkgever over ziekteverzuim blijft. De veel verguisde twee jaar loondoorbetaling na ziekmelding ondergaat wijzigingen, maar de verantwoordelijkheid van de werkgever blijft staan.

Wat betekent het coalitieakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie?

Kwaliteit op Maat organiseert een webinar

Het coalitieakkoord en de arbosector

Inleider onder meer Pierre Koning, hoogleraar aan de VU

woensdag 19 januari 2022, 16 tot 17 uur

aanmelden: administratie@kwaliteitopmaat.com

Het komende kabinet wil de loondoorbetaling bij ziekte verbeteren. Daarom “.. richt de re-integratie zich in het tweede jaar -in lijn met het SER-advies- in principe op het tweede spoor, waarbij de instroom in de WIA zoveel mogelijk wordt beperkt.” Aldus het coalitieakkoord.

Rutte IV wil ook andere maatregelen voor herziening van de arbeidsmarkt: minimumloon hoger, minder verschil tussen vast en flex werk, een arbeidsmarktinfrastructuur voor meer overgang van werk-naar-werk, hervormen van ‘hardheden’ in de WIA.

Wat betekent dit alles?

We bespreken het op het webinar

Inleiders zijn

Ton van Oostrum, redacteur KoM-nieuwsbrief en -site,

– over hoe de nagestreefde verbetering van de loondoorbetaling kan worden begrepen

Professor Pierre Koning, hoogleraar economie en buitengewoon hoogleraar Arbeidsmarkt en Welvaartsstaat aan de VU,

– over voornemens in het coalitieakkoord wat betreft arbeidsmarkt en sociale zekerheid.

De discussie spitst zich toe op impact van maatregelen voor de arbosector, en hoe ze de gewenste verbetering van arbeidsparticipatie kan steunen.

 

Over Pierre Koning

Pierre (1971) is hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Tevens is hij sinds eind 2011 buitengewoon hoogleraar uit hoofde van Instituut Gak aan de VU. Eerder was hij universitair hoofddocent aan de juridische faculteit Leiden, Chief Science Officer op het Ministerie van SZW en programmaleider bij het Centraal Planbureau. Bij het Regeerakkoord 2017 publiceerden hij en andere wetenschappers binnen enkele weken een uitgebreide kritische analyse: het Tijdschrift voor Politieke Economie besprak en bekritiseerde alle onderdelen van het akkoord. Dat wekt verwachtingen over wat Pierre Koning nu kan vertellen.

Zijn leerstoelgebonden onderzoek vanwege het Instituut Gak omvat:

“Geschikt of ongeschikt voor arbeid? Analyse van de effecten van arbeidsongeschiktheidshervorming

Sinds 2002 hebben diverse hervormingen ertoe geleid dat de instroom in arbeidsongeschiktheid in Nederland drastisch gedaald is. Van deze maatregelen is het effect van de Wet Verbetering Poortwachter (WVP) waarschijnlijk het grootst geweest; dit heeft tot een sterke screening en zelfselectie van (nieuwe) ziektegevallen geleid – en daarmee veel minder uitkeringsaanvragen. Maar daarnaast heeft de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) ook een extra drempel gelegd op de instroom. Het is waarschijnlijk dat door deze hervormingen de arbeidsdeelname van groepen individuen met geen of lichte aandoeningen is gestegen. Kijken we echter naar de groep arbeidsbeperkten in Nederland, dan zien we sinds 2009 een daling in de arbeidsdeelname. Dit geldt tevens voor de specifieke groep van voormalig werknemers die een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering (WGA) ontvangen. Deze ontwikkelingen roepen de vraag op waar we werknemers terug vinden die voorheen nog toegelaten werden tot een uitkering. Betreft dit mensen die voldoende weerbaar zijn op de arbeidsmarkt en is het stelsel dus tot een betere targeting in staat – namelijk op uitsluitend mensen met serieuze gezondheidsaandoeningen? Of zijn er ook groepen met beperkingen die niet kunnen werken en ook geen uitkering meer ontvangen? En gerelateerd hieraan: in hoeverre lukt het – gegeven de beperkingen van WGA-ers – de verdiencapaciteit van mensen optimaal te benutten?”

https://www.instituutgak.nl/leerstoelen/prof-dr-p-w-c-koning-arbeidsmarkt-en-sociale-zekerheid/

 

Konings profiel op de site van de Universiteit Leiden

https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/pierre-koning#tab-1

 

 

Documentatie

Het Coalitieakkoord  https://www.kabinetsformatie2021.nl/documenten/publicaties/2021/12/15/coalitieakkoord-omzien-naar-elkaar-vooruitkijken-naar-de-toekomst

Lees meer over het SER-advies en de verwarring in het themadossier Loondoorbetaling op de KoM-site https://www.kwaliteitopmaat.com/kom-nieuwsbrief-7-juni-2021-polderpartners-loondoorbetaling-twee-jaar/

De FNV in een eerste reactie op het akkoord: “Coalitieakkoord geen reden tot feest” https://www.fnv.nl/nieuwsbericht/algemeen-nieuws/2021/12/coalitieakkoord-geen-reden-tot-feest?utm_source=emark&utm_medium=email&utm_campaign=campaign-nieuwsbrief-redactie-algemeen-16-december-2021

VNO-NCW-voorzitter Thijssen in een eerste reactie: “Complimenten aan de formerende partijen. Maar de echte uitdaging is de uitvoering. .. laten we met zijn allen samen de schouders eronder zetten.” https://vimeo.com/657099628?utm_source=Nieuwsbrief_VNO-NCW&utm_campaign=nieuwsbrief&utm_medium=e-mail

 

 

Een selectie uit de paragraaf “Arbeidsmarkt en inkomen” van het het coalitieakkoord, vnl. gekozen vanwege relevantie voor de positie van werknemers

Deels in letterlijke citaten, aangegeven met quotes, deels samenvattend

 “In totaal investeren we €500 mln per jaar in het hervormen van de arbeidsmarkt, reïntegratie en het aanpakken van armoede en schulden. Ook trekken we €300 mln per jaar uit voor lastenverlichting van het mkb via loondoorbetaling bij ziekte.”

Verkleinen verschillen vast – flex. Oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd. “Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten wordt in overleg met de sociale partners een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.”

Werken lonender, armoedeval kleiner. Minimumuurloon op basis van de 36-urige werkweek, stapsgewijs verhogen met 7,5%, koppeling met de uitkeringen blijft behalve voor de AOW, ouderen tegemoet te komen via hogere ouderenkorting.

 “Hiernaast zorgen we voor lastenverlichting van €3 miljard, met name voor lage- en middeninkomens, werkenden en gezinnen. Daarmee streven we over de kabinetsperiode heen een evenwichtig en gemiddeld positief koopkrachtbeeld voor iedereen na.”

 “Helderheid voor zelfstandigen. Echte zelfstandigen worden ondersteund en ondernemerschap wordt gestimuleerd. .. Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan door betere publiekrechtelijke handhaving in het geval van het vermoeden van werknemerschap. Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen, .. De zelfstandigenaftrek wordt vanaf 2023 met stappen van 650 euro teruggebracht tot 1200 euro in 2030. Zelfstandigen worden gedurende de kabinetsperiode gecompenseerd via de verhoging van de arbeidskorting.”

 Samen met sociale partners, gemeenten en het UWV, meer mensen naar werk begeleiden. Meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk begeleiden, beschutte werkplekken uitbreiden.

 “We breiden de arbeidsmarktinfrastructuur uit om de overgang van werk-naar-werk en van uitkering-naar-werk te stimuleren. Onderdeel hiervan zijn instrumenten voor om- en bijscholing die de overstap naar tekortberoepen ondersteunen.”

 “Ook bevorderen we permanente scholing via leerrechten. In overleg met sociale partners wordt de beëindiging van de arbeidsovereenkomst via een van-werk-naar-werk-route uit het MLT-advies nader uitgewerkt.”

 ‘Maatregelen om de arbeidsparticipatie en positie van arbeidsongeschikten te verbeteren. Onderzoek “-in overleg met de sociale partners- hoe ‘hardheden’ in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) hervormd kunnen worden met oog voor uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en uitlegbaarheid.”

 “Bij ziekte is de inzet primair gericht op herstel en terugkeer van de werknemer. Om de loondoorbetaling bij ziekte te verbeteren, richt de re-integratie zich in het tweede jaar -in lijn met het SER-advies- in principe op het tweede spoor, waarbij de instroom in de WIA zoveel mogelijk wordt beperkt.”

 Verruiming bijverdiengrenzen in de Participatiewet

 “We maken het aantrekkelijker voor ouders om werk en zorg te combineren doordat we in stappen de vergoeding van de kinderopvang tot 95% verhogen voor werkende ouders.” Meer gendergelijkheid op de arbeidsmarkt door uitbreiden van het betaald ouderschapsverlof naar 70%. Stimuleren van arbeidsparticipatie, meer uren of dagen werk in de week en een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in leidinggevende posities.

 “We voeren het pensioenakkoord uit voor een goed en fatsoenlijk pensioen voor alle generaties.”

 “We zetten de brede armoede- en schuldenaanpak met volle kracht door. We nemen maatregelen om het aantal kinderen dat in armoede opgroeit in vier jaar tijd te halveren en hanteren daarbij een eenduidige, realistische, relatieve definitie van armoede. We herijken elke vier jaar het sociaal minimum om vast te stellen of dit toereikend is om van te leven en mee te doen in de samenleving.”