IN DEZE NIEUWSBRIEF

Nog net voor de Kerst was er een beetje goed nieuws  Het ministerie van SZW geeft € 50.000 euro voor het project “De andere dokter”.

Vroegpensioen, deeltijdpensioen  In vervolg op het nationaal pensioenakkoord komen er druppelsgewijs akkoorden tot stand voor vroeg- of deeltijdpensioen. Geven die goed nieuws?

Wet Arbeidsmarkt in Balans in werking – Koolmees: dit is een eerste stap, uiteindelijk wil hij het hele systeem op de kop

Grote verwachtingen van de werking van de WAB? – Elk medicijn heeft z’n bijwerkingen  De Wet Arbeidsmarkt in Balans steunt mede op ideeën over ‘flexicurity’ zoals in Denemarken. Wat is daar de stand van zaken?

Werkgevers vinden inclusieve arbeidsmarkt en duurzame inzetbaarheid hun verantwoordelijkheid  Over werk van arbeidsbeperkten verscheen in november en december een stapel rapporten en onderzoeken, met een weinig bemoedigende teneur. Geen daarvan gaf inzicht in de opstelling van werkgevers. We gingen daarnaar op zoek.

Vragenlijst voorziening informatie beroepsziekten voor met name werkgevers en werknemers

===============================================================

Wet Arbeidsmarkt in Balans in werking

Koolmees: uiteindelijk hele systeem op de kop

Nederland kent nu al zo’n 30 jaar zorgen over toename van flexibele arbeid. De Wet Arbeidsmarkt in Balans moet per 2020 een ommekeer brengen. Tijdelijke contracten zijn duurder, zo heeft de pizzabezorger na oproep recht op drie uur betaling al is er maar één bestelling. Ontslag heet soepeler. Voor tijdelijke contracten betaalt de werkgever bovendien 5 %-punten meer WW-premie, iets dat al snel in de honderden euro’s per maand per contract loopt.

Kloof dichten

Minister Koolmees liet zicht 21 december interviewen door het Financieele Dagblad. “Een van de grootste problemen die ik zie op de arbeidsmarkt is de grote kloof tussen mensen die het goed voor elkaar hebben — vast contract, goede pensioenregeling, toegang tot scholing — en een best forse groep die er maar niet tussenkomt.” Hij ziet de WAB als een eerste stap om die kloof te dichten. Hij verwacht vermindering van de koudwatervrees bij werkgevers om mensen in dienst te nemen. Maar, “Ik realiseer me ook dat er bedrijven zijn die .. andere manieren gaan vinden om er onderuit te komen.” Uiteindelijk moet daarom het systeem op de schop, vindt de bewindspersoon.

Bouwstenen voor systeemverandering

Wat betreft Koolmees komen de bouwstenen straks van de Commissie Borstlap, bekend van het pleidooi voor een breed, universeel fundament voor alle werkenden ter bescherming bij ziekte, arbeidsongeschiktheid en ouderdom. (De commissie presenteert z’n eindrapport 23 januari.) Die vernieuwing, zo stelt de minister, kan wel een decennium vergen. “Dat vergt ontzettend veel van de uitvoerders, zoals de Belastingdienst en het UWV.” Dat is een nu begrijpelijke opmerking. Er valt mede uit te begrijpen dat oplossingen in de markt of tussen sociale partners niet vooraan staan in Koolmees’ gedachten.

https://fd.nl/economie-politiek/1328121/koolmees-wil-niet-langer-wachten-op-de-polder

===================================================================

Grote verwachtingen van de werking van de WAB?

Elk medicijn heeft z’n bijwerkingen …

De WAB steunt mede op ideeën over ‘flexicurity’ zoals in Denemarken. De Tilburgse hoogleraar Wilthagen stelde dat vaak ten voorbeeld.

Een nogal dwarse kijk daarop komt van Per Jensen, Deens wetenschapper arbeidsgezondheid. In een artikel al in 2017 memoreert hij dat de EU begin dit millennium zich voor groei en banen oriënteerde op de toen recente Nederlandse wet ‘Flex en zekerheid’, maar vooral ook op flexicurity van Denemarken. Dat staat voor een combinatie van sociale rechtvaardigheid (goede sociale bescherming) en economische efficiëntie (flexibele arbeidsmarkten). Ook de recente EU 2020-strategie bouwt hierop. Dit voor het Europees sociaal model, met economische groei, hoge levensstandaard én goede arbeidsomstandigheden: een alternatief voor de Amerikaanse liberale markteconomie en andere economische doctrines (of dreigingen).

Deens stelsel te kopiëren?

● Denemarken kent van oudsher relatief veel midden- en kleinbedrijf. Al in het midden van de 19e werkten Deense gemeenten en (voorlopers van) vakbonden samen voor de vakbekwaamheid van arbeiders. Volgens Jensen hechten de Deense ‘ambachtelijke’ vakbonden daarom aan publiek geregelde vakscholing. Zo’n opstelling lijkt moeilijk voor ‘industriële’ bonden, zoals in Nederland, die meer bij grote arbeidsorganisaties werven en nadruk leggen op werkgelegenheidsbescherming.

● Jensen meldt dat zijn land perioden kende met grote werkloosheid waar het systeem géén antwoord op had. Economie en arbeidsmarkt stonden er wel goed voor toen de EU kort na 2000 een sociaal model zocht. Sindsdien wordt de Deense flexicurity in het buitenland meer bestudeerd en gewaardeerd dan in eigen land …

● In Nederland is het voor flexkrachten lastig ‘er tussen te komen’ voor vast werk. Jensen: “Het wordt vaak over het hoofd gezien dat flexicurity een meritocratische arbeidsmarkt bevordert. Werkgevers kunnen de best gekwalificeerde werknemers aannemen en de minst productieve elementen in de beroepsbevolking ontslaan.”

Bijwerkingen

Jensen geeft aan dat er in Denemarken veel mensen structureel aan de kant staan. Zo’n effect onderstreept het belang van aandacht voor eventuele bijwerkingen van de WAB. Het valt oprecht te hopen dat de WAB vast werk weer meer vanzelfsprekend maakt. Tegelijk is het goed te weten wat de bijwerkingen van maatregelen kúnnen zijn. Lees meer hierover in het uitgebreide artikel op de wetenschapspagina van de site van de KoM, externe link https://vkom.nl/?p=3048

=================================================================

Werkgevers zeggen: inclusieve arbeidsmarkt en duurzame inzetbaarheid zijn onze verantwoordelijkheid

Goede voornemens voor werkgeversorganisaties en arbosector?

Over werk van arbeidsbeperkten verscheen in november en december een stapel rapporten en onderzoeken, met een weinig bemoedigende teneur. Met name naar aanleiding van een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau heette de Participatiewet mislukt.

Werkgevers hebben hoe dan ook een belangrijke rol. Die kreeg opmerkelijk weinig aandacht. Voor inzicht in de opstelling van werkgevers kunnen we teruggrijpen op hetzelfde SCP. Volgens haar eerdere publicatie “Arbeidsmarkt in kaart” zouden werkgevers zich matig bekommeren om aantrekken van bijvoorbeeld arbeidsbeperkten, ondanks met de mond beleden goede bedoelingen. Werkgevers zeggen een inclusieve arbeidsmarkt en duurzame inzetbaarheid als hun verantwoordelijkheid te zien.

Gegevens uit die zelfde publicatie leiden tot aanknopingspunten voor de arbosector om werkgevers te ondersteunen bij hun goede bedoelingen.

Knelpunten oplosbaar

● Een aloude kwestie is dat financiële tegemoetkomingen vaak onbekend zijn bij werkgevers. Hier ligt een taak voor overheid, werkgeversorganisaties en natuurlijk ook arbodienstverleners.

● Het SCP-rapport wijst op meer knelpunten. Ruim twee op de vijf werkgevers zeggen geen geschikte functies te hebben. Dat zijn er nog meer in sectoren als bouw, industrie, landbouw, horeca en transport. Dat suggereert dat dit een serieus knelpunt is voor werkgevers. Juist ook in die sectoren zien werkgevers te weinig capaciteit voor begeleiding en ondersteuning. Zouden werkgevers hier niet deels te ‘ontzorgen’ zijn?

● Een op de vijf werkgevers meldt geen nieuwe medewerkers nodig te hebben. Elders in het rapport staat: bijna drie op de vijf werkgevers meldt moeite met beheersen van werkdruk, voor twee op de drie is werving van nieuwe medewerkers een knelpunt. Zouden werkgevers hier niet deels te ‘ontzorgen’ zijn door adviseurs? Is jobcarving denkbaar? Dat is een (best gangbare!) methodiek om elementen uit bestaande functies samen te voegen in werk voor mensen met een beperking: in voor hen geschikte functies. Is zoiets een optie voor werkgeversorganisaties die zich landelijk binden aan een banenpact? Zijn er in dit opzicht mogelijkheden voor arboprofessionals? Zij beroepen zich op ervaring in werkaanpassing voor re-integratie van langdurig zieken.

Praktijkvoorbeelden

Het operationeel maken van goede voornemens is een lastige opgave. Op de site van de KoM vindt u een pagina met ruwweg 20 projecten die u op weg kunnen helpen: successen, voorbeelden, valkuilen. Laat u inspireren!

KoM-site pagina Werk voor arbeidsbeperkten, externe link  https://vkom.nl/?page_id=1654

Externe link SCP-rapport “Arbeidsmarkt in kaart” https://www.scp.nl/Nieuws/Inclusieve_arbeidsmarkt_geen_hoge_prioriteit_voor_werkgevers_ondanks_economische_groei

===================================================================

Vragenlijst voorziening informatie beroepsziekten voor met name werkgevers en werknemers

In een eerdere nieuwsbrief maakten we melding van (steun van SZW voor) een onderzoek naar de informatiebehoefte inzake beroepsziekten. Die zijn ook een issue in de KoM-plannen voor 2020. We voldoen dus graag aan het verzoek van Jeanette Hemke om een link naar de vragenlijst op te nemen. De externe link:

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdK_aeyYn2PKjdxVXaRWwQ8zJTI1wkFldhpK0x63N_WOTfTzQ/viewform?vc=0&c=0&w=1

Jeannette licht toe: “Er is best veel informatie te vinden op onder andere Arboportaal en op de site van het NCvB. De FNV biedt informatie hoe je schadevergoeding van je werkgever kan eisen, enz. Het NCvB richt zich vooral op professionals op het gebied van arbeid & gezondheid in relatie tot beroepsziekten.

1. Nu wil SZW een platform wat ook gericht is op de werkgever en werknemer

2. Een belangrijk doel is preventie.

3. Alle informatie op één plek, zodat dit snel te vinden is en men weet dat men de juiste informatie heeft.

4. Daarnaast is het de bedoeling dat een platform / podium komt waar de kerndeskundigen te vinden zijn (per regio en expertise), dat is nieuw. Wat ze doen en waarvoor ze wanneer ingezet kunnen worden. Dat weten jij en ik, maar veel van de (kleinere) werkgevers (en dat zijn er nogal wat) weten dat niet. Als ik eerlijk ben heb ik zelf ook geen palet aan kerndeskundigen of arbeidsergonomen in mijn tas zitten, moet ik ook vaak zoeken naar de juiste persoon voor de juiste oplossing van een specifiek probleem.”

================================================================

Polder bevestigt status quo

“Iedereen moet gezond en veilig kunnen werken”

“De omvang en het tempo van de ontwikkelingen van arbeidsrelaties roept de vraag op of het stelsel van gezond en veilig werken, ook op termijn, toereikend is voor de borging van gezond en veilig werken van alle werkenden.” Dat was de sleutelzin in een vraag van toenmalig minister Asscher aan de Commissie arbeidsomstandigheden van de SER, om een verkenning te doen, 17 oktober 2017. Welgeteld 26 maanden later concludeert deze afrondend: er .. “kan de vraag worden gesteld of het uitgangspunt van een gelijk beschermingsniveau voor alle werkenden in de praktijk in voldoende mate wordt gerealiseerd.” De SER-commissie liet verdiepend onderzoek doen door TNO. Dat is niet afzonderlijk gepubliceerd, wel samengevat in het document. Volgens de commissie is het beeld gedifferentieerd, maar laat het wel zien dat het type arbeidsrelatie “van invloed” is op de mate waarin sprake is van gezond en veilig werken. Heel beknopt samengevat: flexibele werknemers doen vaker fysiek belastend werk, vaste werknemers ervaren meer psychosociale arbeidsbelasting.

Beschouwing

In een volgende nieuwsbrief komen we hierop terug, hopelijk mede aan de hand van een TNO-publicatie. Voor het moment lijkt het dat dit document vooral de status quo tussen sociale partners weerspiegelt. De vakbeweging kan in het onderzoek bevestiging lezen dat flexwerkers, vooral uitzendkrachten, worden ingehuurd om het gevaarlijke, ongezonde en onaangename werk te doen. De reflex van de werkgevers daarop zal de hoge lasten van vaste werknemers betreffen. En zo blijft alles ongewijzigd. Elders is de overtuiging gegroeid dat er een noodzaak is voor “één fundament voor regeling arbeidsongeschiktheid en pensioen voor álle werkenden”. Denk aan het “Wetboek van Werk 2025” en de commissie “Regulering van Werk”, in de KoM-nieuwsbrieven vaak beschreven. Er had verwacht kunnen worden dat de SER-commissie zou pleiten voor een arbo-preventie-regime gelijk voor alle werkenden. De commissie volstaat nu met obligate conclusies als meer bewustzijn bij en voorlichting aan betrokkenen, meer bevordering van naleving, en meer onderzoek.

Betere doorlichting gegevens

Dat laatste pleidooi is bij nader inzien niet obligaat. Een uitgebreider beschouwing op de vele gegevens uit met name de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden is ongetwijfeld nuttig. De arbeidsomstandigheden in klein- resp. grootbedrijf in ons land tonen exact dezelfde verschillen qua fysieke en psychische arbeidsbelasting.

Externe link  ttps://www.ser.nl/nl/actueel/Nieuws/gezond-veilig-werken

====================================================================