11 november 2020

Extra KoM-nieuwsbrief​

“Het kabinet adviseert een volgend kabinet om de handschoen .. op te pakken.”

Op deze elfde van de elfde is dit geen grap. Dit citaat uit de kabinetsreactie op ‘Borstlap’ tekent het ‘surplace’ in de Nederlandse arbeidsverhoudingen in-tijden-van-corona. De 25 pagina’s bevatten geen concreet woord over de duur van de loondoorbetaling bij ziekte, het spannende punt voor de arbosector.

Arbeidsmarkt kraakt

Doorgeschoten flex, het hoogste aandeel flexwerk van Europa, een sociale kwestie vergelijkbaar met die van een eeuw geleden: de kwalificaties over de positie van werknemenden waren snoeihard. Zo ook de kritiek op de lasten voor de werkgevers die vast werk willen bieden. Begin 2020 verschenen rapporten gericht op een vernieuwing van de arbeidsmarkt:

● “Het betere werk”, een onderbouwd pleidooi van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) voor werk met een betere kwaliteit, in de breedste zin van het woord.

● “In wat voor land willen wij werken” van de commissie Regulering van werk, onder voorzitterschap van Hans Borstlap, polderaar en voorheen SZW-topambtenaar.

Uiteindelijk vandaag kwam het kabinet met haar reactie. Het woord standpunt komt er niet in voor. Minister Koolmees en de zijnen spreken over “reflectie” op onderdelen van de rapporten.

Samen zonder alliantie voor vernieuwing

‘Borstlap’ had opgeroepen tot een brede maatschappelijke alliantie van alle partijen – niet alleen werkgevers- en werknemersorganisaties – om te komen tot breed gesteunde vernieuwing. Al bij de presentatie van het rapport in januari bleek er verdeeldheid tussen de sociale partners. Minister Koolmees nam de regie. Hij heeft meermalen aangegeven bezig te zijn met sonderen van partijen. Nu zegt hij de aanbeveling van ‘Borstlap’ tot zo’n alliantie te onderschrijven: “Het benutten van het maatschappelijke dialoog past in de Nederlandse poldertraditie. Het kabinet adviseert een volgend kabinet om de handschoen hiertoe op te pakken.”

Met andere woorden: het kabinet is erin geslaagd met sociale partners samen alsnog tot een pensioenakkoord te komen, in juni 2019. Vanaf maart dit jaar was er permanente coördinatie met hen wat betreft de corona-aanpak. Maar (overeenstemming over) vernieuwing van de arbeidsmarkt op afzienbare termijn werd het kind van de (waarschijnlijk corona)rekening.

Loondoorbetaling bij ziekte

‘Borstlap’ had geadviseerd de periode terug te brengen van twee naar een jaar. Dit voor verlichting van het werkgeverschap. Het “tweede spoor”, een ‘oneigenlijke verplichting tot arbeidsbemiddeling voor werkgevers’, zou moeten verdwijnen. De kabinetsreactie bevat een hoofdstuk hoofdlijnen van de adviezen. Daar gaat het alleen in algemene termen over de wenselijkheid van ontlasten van werkgevers, ter bevordering van duurzamer arbeidsrelaties. In de reflectie verwijst het kabinet naar de MKB verzuim-ontzorg-verzekering en de premiekorting die vooral het kleinbedrijf ten goede komt. Het – per 2020 – duurdere flexibel werk zal volgens het kabinet meer vaste contracten in de hand werken. En verder meldt het kabinet de noodzaak van beter in kaart brengen van voor- en nadelen van diverse issues als deze.  Het wil rekening houden met de balans tussen de belangen van werkgevers en werknemers.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers

‘Borstlap’ had gepleit voor één fundament sociale zekerheid voor alle werkenden, te beginnen met één regeling arbeidsongeschiktheid. Dit omdat werkenden vaker van positie (zzp’er, werknemer) wisselen en voor een gelijker speelveld. Als onderdeel van het pensioenakkoord waren sociale partners een (aparte) AO-verzekering voor zzp’ers overeengekomen, met wat keuzevrijheden. Het kabinet zegt nu onomfloerst daarvoor te kiezen. Opmerkelijk: het noemt daarbij het argument van de prikkel (van de premie) van de WIA.

Terugdringen flex – voer voor advocaten

Uitzendwerk diende oorspronkelijk voor ‘piek en ziek’. Maar, ongeveer twee derde van de uitzendkrachten blijkt te worden ingezet op werkzaamheden bij de inlener die niet tijdelijk van aard zijn. Uitzendkrachten werken gemiddeld steeds langer in uitzendverband. Onder de flexibele werknemers zijn uitzendkrachten structureel minder tevreden over hun werkzekerheid. De kabinetsreactie meldt dergelijke onderzoeksuitkomsten. De reflectie bestaat vooral uit opsommen van ingezette acties zoals de Wet Arbeidsmarkt in Balans, en op verder onderzoek.

Wel wordt iets concreet genoemd wat betreft platformwerk, zoals bijvoorbeeld maaltijdbezorging, taxivervoer en horeca. Na 1,5 pagina overwegingen noemt het kabinet het het onderzoeken waard om een rechtsvermoeden van arbeidsovereenkomst voor platformwerkers op te nemen in Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Losjes geformuleerd betekent dat: platformwerkers kunnen makkelijker aanspraak maken op de bescherming die hun toekomt á la de arbeidsovereenkomst. Schijnzelfstandigheid is dan ook beter tegen te gaan. Dit mag een stap vooruit heten tegen onzekerheid op de arbeidsmarkt. De vakbonden halen iets binnen van het door hen bepleitte. De advocaten van de platforms zullen zich in de handen wrijven.

Balans: vóór kwaliteit en continuïteit in verzuimbegeleiding

Werkgeversorganisaties hadden zich in vervolg op ‘Borstlap’ overduidelijk uitgesproken voor één in plaats van twee jaar loondoorbetaling. Werknemersorganisaties lieten het in met midden. Het mag voor de arbosector een nieuwe zekerheid heten dat het kabinet niet met de werkgevers meegaat. Er geen (duidelijk) spoor ingezet naar verandering van het stelsel van verzuimbegeleiding en vermijden van arbeidsongeschiktheid. De huidige opstelling betekent dat de bestaande wetgeving zeker blijft gelden tot in de tweede helft van een volgend kabinet. De sector kan zich concentreren op kwaliteit en continuïteit.

Volgende maand volgende hobbel

Alle eerdere programma’s en de recente (concept) verkiezingsprogramma’s van D66 en VVD duiden op een parlementaire meerderheid voor één jaar loondoorbetaling in het midden- en kleinbedrijf. De vooruitzichten voor de arbosector kunnen snel anders worden bij de onderhandelingen voor een Regeerakkoord. De eerste input is aanstaande. Het kabinet schrijft nu al slot met bijzondere belangstelling te kijken “.. naar het middellangetermijnadvies van de SER, waarmee sociale partners en kroonleden een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de aanstaande formatie. Dit rapport wordt voor het einde van het jaar verwacht.”

De kabinetsreactie d.d. 11 november 2020

Zie ook de pagina Loondoorbetaling op de KoM-site

Doe uw voordeel met onze website!

Op de site van de KoM vindt u vele pagina’s met documentatie en ontwikkelingen. Onder tabblad Service vindt u pagina’s waar KoM-leden hun voordeel mee doen, voor klanten en zich zelf.