Oude en nieuwe scheidslijnen, oude en nieuwe gelijkenissen in standpunten!
‘Borstlap’ opende een nieuwe discussie over de duur van de loondoorbetaling bij ziekte. In haar tussenrapport zag de commissie de kwestie van een of twee jaar niet als ‘grote vraag’. Ze wil nu een einde aan het verplichte ‘tweede spoor’, en één jaar loondoorbetaling. Ze motiveert dat vanuit de wens werkgeverschap wat te ontlasten. Een of twee jaar, dat is nu een grote vraag voor de arbosector. Wat is de stand van discussie, hoe ziet het krachtenveld eruit?
Politiek verdeeld
In eerdere nieuwsbrieven benoemden we al de wrijving tussen sociale partners. Overeenkomstige zwart-wit controverses zijn er in de politiek, blijkens het Kamerdebat over ‘Borstlap’. VVD-Kamerlid Tielen beschuldigde ‘links’ van te weinig oog voor de zorgen van bedrijven over bieden van vaste contracten. PvdA-leider Asscher wilde ‘Borstlap’ zeker niet omarmen vanwege de voorgestelde inperking van ontslagbescherming.
Wetenschap: ‘flexwolf’
Onder economen lijkt dominant te worden dat het vele flexwerk een gevaar vormt. Het treft verhoudingsgewijs veel laag opgeleiden, en Borstlaps voorstellen bieden een oplossing. Em. hoogleraar economie Salverda had in het economische vakblad ESB al geschreven: “De flexwolf verslindt de Nederlandse arbeidsmarkt”. Teulings, hoogleraar economie en PvdA-lid, én voormalig directeur van het Centraal Planbureau, kapittelde Asscher. In het Financieele Dagblad schreef hij dat Asscher wel achter Borstlap had moeten gaan staan “als een nieuwe start voor het vaste arbeidscontract.” Teulings ziet het Nederlandse overheidsbeleid als oorzaak van de toename van flex. Een zzp-contract blijkt fiscaal het voordeligst. Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt in Tilburg had op LinkedIn nog wel een relativering van Borstlaps nadruk op het zoeken van zekerheid in (vaste) contracten. “Zweden ontwikkelt meer #werkzekerheid .. o.a. door bredere van-werk-naar-werk voorzieningen en meer investering in scholing en training.”
Zzp’ers zelf
Het betoog van Teulings werd in dezelfde krant gekraakt door Ruts, interim manager en hoofdredacteur van kennisplatform ZiPconomy: “Aannames in plaats van feiten doen zzp-debat geen recht”. Met CBS-cijfers toont hij dat vooral hoogopgeleiden de groep zzp’ers laten groeien. Teulings argument over fiscale bevoordeling van zzp’schap vindt Ruts betrekkelijk. Het fiscale regime is alleen relevant voor de 30% zzp’ers die ingezet worden voor het type werk dat ook werknemers doen. Het vaste bedrag van de zelfstandigenaftrek werkt voornamelijk voor zzp’ers met een laag inkomen
Loondoorbetaling bij ziekte naar een jaar ?
Werkgeversorganisaties lijken nu de keuze van één jaar loondoorbetaling te ondersteunen, op sites van werknemersorganisaties is geen duidelijk standpunt te vinden. Herbert (foto), directeur bij het Verbond van Verzekeraars, vraagt zich af of de verkorting naar een jaar een blinde vlek is bij ‘Borstlap’: verzuim en arbeidsongeschiktheid zullen oplopen.
Op LinkedIn is het overduidelijk: arboprofessionals keren zich tegen kortere loondoorbetaling. Het is een rem op re-integratie, preventie, Eigen Risico Drager zijn. Van de Goorbergh (foto), directeur van de Oval, hekelt de werkgevers die verkorting van de loondoorbetaling niet plaatsen bij hun drie “slechte ideeën van de commissie-Borstlap”.
De NVAB pleit zoals anderen voor meer preventie: “Onze economie vraagt om werkgerichte zorg.” Maar ook bij optimale preventie zijn ziekte en uitval mogelijk. Arbeidsgezondheidskundige begeleiding maakt dan het verschil. Directeur Van Vliet: “In dat verband zijn wij niet bij voorbaat positief over een voorstel om de verplichte loondoorbetaling te verkorten naar één jaar. Zo’n ingreep mag niet ten koste gaan van effectieve re-integratie. Voor alle duidelijkheid: we zeggen niet op voorhand dat het onmogelijk of onverstandig is. Wel dat het cruciaal is om in een eventuele nieuwe opzet de deskundige medische begeleiding te blijven waarborgen.”
De KoM vindt het Nederlandse stelsel van ziekte en arbeidsongeschiktheid niet onaantastbaar. Dat lieten we in september 2019 al weten aan de Commissie Regulering van Werk, in de nota “Vertrouwen en verantwoordelijkheid wérken”*. Voor veel werkgevers sluit twee jaar loondoorbetaling aan bij hun idee van goed werkgeverschap. Voor ons is het het scharnierpunt waar onderling vertrouwen en verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers op draaien. Verkorting van loondoorbetaling geeft meer verzuim, arbeidsongeschiktheid en maatschappelijke kosten. Een groot zorgpunt komt uit de ervaring in de bedrijfsgezondheidszorg. Kanker- en PTSS-patiënten re-integreren merendeels in het tweede jaar, vooral in eigen werk. De continuïteit in begeleiding is voor deze mensen een groot goed. Voor anderen die ‘het eerste jaar passeren’ kan verandering in begeleiding gezondheidsnadeel met zich brengen.
Kabinetsstandpunt complex
Minister Koolmees wil uiterlijk 1 april met een kabinetsstandpunt komen.
- Logica zegt dat voor hem een of twee jaar loondoorbetaling geen grote vraag is. Hij zal kunnen aansluiten bij ‘Borstlaps’ ene jaar om bredere verandering op de arbeidsmarkt binnen te halen.
- Anderzijds: onder Koolmees’ regie hebben werkgeversorganisaties en (hun eigen leden!) verzekeraars een akkoord gesloten voor de MKB verzuim-ontzorg-verzekering, in ieder geval tot 2024. Die is 1 januari gestart, premiestelling etc. gaan uit van twee jaar. Hebben werkgevers dit al failliet verklaard? Geloofwaardigheid van partijen wordt een kwestie. Te beginnen met minister Koolmees die jaarlijks 450 miljoen verlichting van publieke premies geeft ter wille van acceptatie van de ontzorg-verzekering in plaats van kortere loondoorbetaling …
Een of twee jaar loondoorbetaling? Het lijkt toch niet alleen voor de arbosector een grote vraag.
* Te downloaden, Vertrouwen en verantwoordelijkheid werken, PDF: 190911-KoM-Vertrouwen-en-verantwoordelijkheid-werken-2
Het nieuwsbericht van de NVAB d.d. 5 februari, externe link
De column van Harold Herbert, directeur bij het Verbond van Verzekeraars, d.d. 6 februari, externe link
https://www.verzekeraars.nl/publicaties/actueel/naar-een-stelsel-dat-werkt