Het CBS publiceerde een update van haar jaarstatistiek “Ziekteverzuim volgens werknemers”, zonder enige ruchtbaarheid. Het ziekteverzuim blijkt gedaald in 2020. Na alle alarmerende berichten in dit coronajaar is de uitkomst verrassend. De laatste zes jaar op een rijtje:
2015 4,0 %
2016 3,8 %
2017 4,0 %
2018 4,4 %
2019 4,5 %
2020 4,3 %
Het verzuim in Nederland was sinds 2006 stabiel op of direct rond 4,0%. Per 2018 leek een stijging in te zetten. Is die nu omgebogen? Ondanks hogere kwartaalcijfers in de loop van 2020? De publicatie van CBS en TNO, de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2020 geeft wel en niet uitsluitsel. Deze verscheen eveneens zonder nieuws- of persbericht. In de publicatie staat: “Het ziekteverzuim is afgenomen.”
De NEA-auteurs wijzen op de andere bron over het ziekteverzuim, de CBS-kwartaalenquête, een steekproefonderzoek onder bedrijven (overigens mede via arbodiensten). De twee bronnen hebben doorgaans weinig verschil in uitkomsten, nu echter meer dan eerder. Nog eens de laatste zes jaar op een rijtje, met de uitkomst van de kwartaalcijfers in de tweede kolom:
2015 4,0 % 3,9%
2016 3,8 % 3,9%
2017 4,0 % 4,0%
2018 4,4 % 4,4%
2019 4,5 % 4,4%
2020 4,3 % 4,7%
De twee wijzen van gegevensverzameling hebben verschillen. “Of deze in 2020 vanwege de COVID-19 pandemie tot grotere verschillen hebben geleid of dat hieraan andere factoren ten grondslag liggen, is niet vastgesteld.” Deze NEA-publicatie laat in het midden of nadere verkenning of analyse volgen. Het CBS noemt de 4,7% nog “voorlopig cijfer”.
De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2020
De NEA-publicaties omvatten grote aantallen tabellen. Echter, er is ook een A4-tje met kerncijfers te downloaden, de fact sheet. Interessant is de publicatie Resultaten in vogelvlucht, met onder meer een pagina over toegang tot arbodienstverlening. De KoM-nieuwsbrief van 25 mei informeert nader over de NEA-uitkomsten. Die lezen? KoM-lid worden!
NASCHRIFT / AANVULLING D.D. 13 JULI 2021
Het CBS publiceerde op 28 mei een definitief verzuimpercentage van 2020: 4,7%. Naar aanleiding daarvan verschijnt in de KoM-nieuwsbrief van 19 juli het volgende artikel.
Verschillende verzuimcijfers, kansen voor nieuwe analyse?
“Hoogste ziekteverzuim werknemers in 17 jaar”
Deze opening van een CBS-nieuwsbericht op 28 mei klinkt alarmerend. Als verzuimpercentage in 2020 meldt het bureau 4,7%. Het noemt als basis haar kwartaalenquête ziekteverzuim én de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van CBS en TNO. In de KoM-nieuwsbrief van 25 mei signaleerden we dat die twee bronnen wezenlijk verschillende cijfers opleveren over 2020: 4,7% resp. 4,3%. (In de vijf voorgaande jaren was het verschil nooit meer dan 0,1%.) Het CBS publiceerde die twee afzonderlijk, zonder ruchtbaarheid. Als haar definitieve cijfer nu noemt het bureau de eerdere hoogste uitkomst.
Toelichting
Uw redacteur kreeg desgevraagd toelichting bij het CBS. In essentie geldt: voor jaarcijfers baseert het bureau zich altijd op de kwartaalenquêtes (met gegevens van bedrijven) waarvan de uitkomsten gecombineerd worden tot een jaarcijfer. De NEA (enquêtering van werknemers) is secundaire bron vanwege de mogelijke uitsplitsing naar persoons- en werkkenmerken.
Zo blijft dus onduidelijk wat de achtergronden zijn bij het verschil tussen de bronnen. TNO-medewerkers schreven bij de publicatie van de NEA dat niet is vastgesteld of dit een effect is van ‘corona’ of van andere factoren. Gangbare aanname in het verzuimbeleid is dat gelegenheid voor combineren van arbeid en zorg, zoals door thuiswerk, verzuim reduceert. Wellicht willen wetenschappers nog eens bezien of het grote sociale experiment ‘thuiswerken in 2020’ daar licht op werpt. Nuchtere analyse levert gewoonlijk meer op dan alarmering.
CORRECTIE Naar aanleiding van het contact met het CBS is bovenstaand bericht aangepast. De stelling dat het CBS haar jaarstatistiek baseert op de NEA is geschrapt.