ER WAS TE VAAK ‘EEN WIJZEN NAAR ELKAAR’ Het Nederlands stelsel (van voorkomen) van verzuim en arbeidsongeschiktheid is succesvol, maar heeft rafelranden. Het jargon is hinderlijk maar dat is ondergeschikt: de uitkomsten zijn soms pijnlijk. De arbeidsdeelname van volledig en gedeeltelijk arbeidsongeschikten kan en moet beter. Dat geldt extra voor (jargon:) 35-minners.
Ondergrens 35%
De WIA regelt sinds 2006 arbeidsongeschiktheid, en wel voor de werknemer die minder dan 65% kan verdienen van het loon voordien. De ondergrens van 35% (voordien 15%) was mede ingegeven door de aanname c.q. het voornemen dat deze 35-minners in dienst konden blijven of komen. Werkgevers- en werknemersorganisaties noemden dat indertijd een gezamenlijke opdracht. Nu schrijven ze: “In de praktijk is vanaf de invoering ongeveer de helft van de 35-minners aan het werk geweest, vooral de werknemers die in dienst waren en relatief minder de mensen die geen werkgever meer hadden toen ze bij de WIA poort kwamen.” Bij dat laatste kon de arbosector moeilijk steun geven, wat de uitkomst overigens niet minder wrang maakt.
Nieuw initiatief voor arbeidsparticipatie
Bij het pakket maatregelen bij de MKB verzuim-ontzorg-verzekering van december 2018 maakte minister Koolmees met sociale partners een afspraak. Ze zouden nagaan hoe de arbeidsparticipatie van volledig en gedeeltelijk arbeidsongeschikten te verhogen. Dit in de Stichting van de Arbeid, het (zeer besloten) overlegorgaan van centrale werkgevers- en werknemersorganisaties.
Hun adviesrapport, opgesteld vóór de coronacrisis, is 15 juli verschenen. Het memoreert de oorspronkelijk voorgenomen (jargon:) integrale ketenbenadering en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Die “.. zijn te vaak ‘een wijzen naar elkaar’ (of tegenover elkaar staan) geworden; de arbeidsdeelname van 35-minners is om verschillende redenen te laag en de WGA is te vaak een voorportaal om later alsnog in de IVA te komen.”
‘Wijzen naar elkaar’
Het rapport bevat tien aanbevelingen. De eerste gaat over een handreiking ‘best practices’ die de Stichting zelf wil opstellen: voorbeelden van cao-afspraken en maatregelen bij de gehele keten van arbeidsongeschiktheid; dat document “.. zal andere sectoren en ondernemingen stimuleren en inspireren om dergelijke cao-afspraken of aanpak te maken.” De negen overige aanbevelingen betreffen o.a. voorlichting, scholing, praktischer claimbeoordeling en toegang voor zieke werklozen tot de UWV-WGA-dienstverlening. Deze advisering heeft veel weg van het bekritiseerde verleden.
Geloof in eigen voorstellen?
De laatste pagina’s van het advies ogen bijzonder. “De tien aanbevelingen voor de korte termijn zullen ook voor de groep 35-minners tot verbeteringen moeten leiden. De Stichting van de Arbeid stelt voor om na ommekomst van een redelijke termijn na te gaan of de voorstellen tot een substantiële verbetering van de arbeidsmarkt- en inkomenspositie van 35-minners leiden.” De werkgevers- en werknemersorganisaties hebben ook al een plan als die verbetering niet komt; (jargon:) er “.. kan drempelverlaging in beeld komen.” Ofwel: genoemde ondergrens gaat dan naar 25 of zelfs 15%. Dat valt buiten de afspraak met de minister. “De Stichting heeft toch gemeend de overwegingen daaromtrent uitgebreid te moeten opnemen in deze slotbeschouwing, omdat er een gezamenlijke opdracht lag bij de invoering van de WIA om deze groep zogenaamde 35-minners aan de slag te houden.”
In gewone taal:
‘Omdat wij samen iets moesten, en dat er niet van kwam, moet u het oplossen’. Daarnaast stelt de Stichting van de Arbeid voor om het “.. CPB te laten doorrekenen welke budgettaire, arbeidsmarkt- en premie-effecten een verlaging van de grens naar 25% (15%) precies heeft.” Het blijft in het midden of de Stichting die doorrekening nu al wil. Het wordt spannend wat minister Koolmees doet – hij kan zich in tijden van pensioenproblematiek en verkiezingen geen problemen veroorloven met sociale partners. Het waren overigens niet de topmannen die hem het rapport overhandigden …
Externe link https://www.stvda.nl/nl/thema/sociale-zekerheid-en-zorg/wia-aanbevelingen
